Một lần về Việt Nam chơi, trên chuyến xe về nhà, mẹ khuyên mình cố gắng hoàn thành chặng đường hiện tại vì “Thành công của con là hạnh phúc của ba mẹ”. Câu nói này làm mình cứ phải suy nghĩ đến tận bây giờ.

Kí ức xa nhất mình có thể nhớ được về chuyện phải đạt được điều gì đó để ba mẹ hãnh diện là cuối năm học lớp 1. Khi đó, mình được hạng 7 trong lớp, và mình đã rất sợ khi ai đó hỏi về chuyện xếp hạng mấy với một sự rụt rè như sắp bị ăn đòn tới nơi. Dĩ nhiên lúc đó, những định nghĩ về thế nào là một người học sinh giỏi từ gia đình, nhà trường thông qua điểm số, học bạ, thứ hạng đè nặng lên tâm trí non nớt của một đứa trẻ con. Có một sức ép vô hình nào đó làm mình nghĩ rằng cần phải xung phong làm lớp trưởng, lớp phó, phải cố gắng là top 5 của lớp, phải thi vào đội tuyển học sinh giỏi, phải…

Lên cấp 2, cô giáo dạy Văn lại hay trích dẫn ví dụ là con trai phải có chí tang bồng, như mũi tên bắn khắp bốn phương, tung hoành bốn bể. Mình không một chút hoài nghi về những suy nghĩ đó. Thời Đại Học mình vô cùng hướng ngoại, làm lớp trưởng, tham gia biết bao hoạt động tình nguyện Đoàn Hội. Không những tự hào về chuyện đã chinh phục hết 4 cực 1 đỉnh của Việt Nam, chuyện học thì còn tham gia nhiều chương trình giao lưu, đạt được khá nhiều giải thưởng nghiên cứu lớn nhỏ trong nước và khu vực. Mình đã rất tự hào và hài lòng về những thứ có được khi ấy. Đến bây giờ nghĩ lại nếu được nói một câu với bản thân lúc trước chắc mình cũng sẽ nói “Mày đã làm tốt lắm!”. Nhưng những điều đó có thể không còn quá quan trọng nữa.

Mình đã vô tình mang nhiều lớp vỏ bọc nặng nề lên vai lúc nào không hay. Mình kiệt sức trong cái định nghĩa thế nào là thành công hơn 20 năm nay. Những định nghĩa về việc con trai cần có chí lớn, rồi phải thành công trước khi ba mẹ già,…khiến bản thân cứ phải liên tục hướng ra bên ngoài, lao vào những vòng xoáy vô tận trong cái vỏ bọc tự cho là an toàn. Mình nhận ra đã có quá nhiều tri kiến sai lầm, nhiều niềm tin méo mó, nhiều tư duy lệch lạc.

Mình chỉ lớn xác ra chứ chẳng hề lớn lên trong suy nghĩ một chút nào, để khi mình dần nhận ra trưởng thành phải là hành trình bỏ bớt đi những lớp vỏ bọc mà xã hội gán lên cho mình. Càng bỏ bớt thì mình càng tự do. Càng đặt xuống thì mình càng giải phóng khỏi vô vàn những trói buộc trong suy nghĩ. Một đứa con ngoan? Một người bạn tốt? Sinh viên gương mẫu tiêu biểu? Bác sĩ? Tiến sĩ? Có quá nhiều danh xưng mà mình đã tự đồng nhất với nó.

Rồi mình càng thấy để trở thành một người bình thường với những gì bình thường nhất mới chính là một điều cần lắm cố gắng và rèn luyện. Để thấy đủ. Để thấy bớt đi những điều không cần thiết. Để thấy phải rất dũng cảm say NO, làm những dấu trừ trong cuộc sống. Để trân trọng những gì đang có, hơn là luôn kì vọng vào một điều gì khác chưa với tới.

Đôi khi trong nỗ lực tìm kiếm những lựa chọn đúng, mình chưa bao giờ tự hỏi đâu là điều sẽ không bao giờ lựa chọn. Những điều tốt đẹp nhất có khi không phải là những gì có thể tìm kiếm được. Nó chỉ xuất hiện, khi mình buông bỏ dần những định kiến sai lầm. Điểm tựa an toàn, vững chắc nhất không nằm xa vời ngoài kia. Đó là sự vững vàng, bình an để mình trú ngụ lại ở bên trong. Hoá ra, hiểu về bản thân mới chính là mục đích quan trọng nhất của việc học những thứ râu ria khác. Một sự lạc quan khởi lên lấp ló trên hành trình vững vàng hơn được xây dựng bằng nhận thức mới về những gì đã cũ. Một sự dũng cảm để khám phá và bắt đầu lại những gì thật sự có giá trị từ những niềm tin cũ kĩ.

Phải chăng, sự bình an của mình là hạnh phúc của ba mẹ, hoặc sự bình an của mình góp phần tạo ra sự bình an của ba mẹ, thì đó mới chính là hạnh phúc bền vững và đích thực. Có phải không?

CUONG TRAN

Ocha-Tokyo, 03.06.2021

Photo by Renee on Unsplash