Hôm trước đọc được một bài về chuyện “khoảng không” trên page Trong cái vỏ hạt, mình không thể không đồng tình hơn. Trước hết, mình muốn lưu lại những điều hay ho từ bài viết của Lạc.
Khi gặp vấn đề, ta thường đi tìm câu trả lời từ bên ngoài, mà quên mất việc quay trở về với bản thân và với chính vấn đề ấy.Sau này khi lớn lên, tôi mới biết rằng, lúc ấy tôi đã làm một việc mà đến khi lớn lên tôi vẫn thường quên làm: Tạo ra khoảng không giữa mình và vấn đề của mình.
Khi đang bơi lóp ngóp trong cái mớ bòng bong đầy vấn đề của mình, sẽ rất dễ để ta cảm thấy bế tắc, và việc nhìn thấy ánh sáng cuối con đường dường như là không thể. Và để nhìn cho rõ, ta cần phải lùi lại, đứng tách ra và nhìn lại, hoặc đôi khi là phải vượt lên hẳn vấn đề của mình để nhìn được cả bức tranh tổng thể. Để nhận ra rằng mình không phải là vấn đề của mình. Đây chỉ là một trải nghiệm nữa trong một trải nghiệm lớn mà ta gọi là cuộc sống của mình, và khi đi qua trải nghiệm này, dù nó có khó khăn đến đâu, nếu như cam kết với việc học hỏi và trưởng thành, ta sẽ có được những điều quý giá. Tất nhiên, không phải lúc nào mình cũng có thể xuyên không đến thời điểm 10 năm sau để nhìn lại vấn đề của mình và nhận ra nó bé tẹo, nên những thực hành tăng khoảng không và đứng lên trên vấn đề của mình là điều rất quan trọng.
Điều đầu tiên mà tôi thường gợi ý bạn làm, là dành thời gian lắng nghe những mớ bòng bong của cảm xúc và suy nghĩ mà bạn đang chìm đắm trong đó. Những tiếng nói nội tâm, giống như những đứa trẻ, khi mình không dành thời gian cho chúng, chúng sẽ không ngừng nói, không ngừng kêu khóc. Khi mình chỉ đơn giản là lắng nghe và quan sát, dần dần những cảm xúc và suy nghĩ ấy sẽ lắng xuống. Bạn có thể lắng nghe bằng cách viết ra, bằng cách thiền, hoặc bằng cách trò chuyện với một người khác. Bằng việc để chúng được tuôn ra, bạn cũng đang tạo ra khoảng không bên trong bạn. Cảm giác “vấn đề rất to tát” cũng đã vơi đi một phần.
Điều tiếp theo là, tạo một khoảng không gian vật lý cho mình. Cách đơn giản nhất mà tôi hay dùng là ngước mắt lên nhìn bầu trời rộng lớn bên trên mình, và hình dung nếu mình đang ở tít trên cao kia và nhìn thấy một con bé đang quay cuồng trong mớ bòng bong ở dưới đó, thì mình sẽ thấy sao. Một cách lạ lùng là, khi thử tách mình ra như thế, tôi thường thấy thú vị và tò mò, và muốn lại gần nhìn ngắm cái “vấn đề” đấy xem nó ra làm sao. Cuộc sống xét cho cùng có lẽ là hành trình trải nghiệm những thứ ta gọi là vấn đề, chỉ thế mà thôi.
Mình tuy là đứa cũng nhạy, nhưng cứng đầu. Khi đã quyết định chuyện gì thường khó ai thay đổi được. Và cũng vì vậy, khi mình đang ở trong vấn đề, mình bị cuốn theo một cách dữ dội. “Nothing in life is as important as you think it is, while you are thinking about it” (Daniel Kahneman). Mình biết, khi đối diện với những vấn đề và cảm xúc tiêu cực, suy nghĩ luôn luôn đi bóp méo với những cảm xúc xấu xí, thổi phồng bằng sự căng thẳng và nặng nề lắm. Và có khi mình đang khó chịu với sự kì vọng của chính mình đó, chứ không phải vì người khác. Những lúc đó, mình thấy việc viết ra hay thiền hoàn toàn không phải là một điều thích hợp và thực tế. Và mình luôn cần trò chuyện với một người khác. Đúng hơn là cần một người bạn biết lắng nghe, và không phán xét. Mình luôn thấy may mắn khi có những người bạn như vầy trong cuộc đời mình, để mình thoải mái với chuyện mình không ổn, để biết mình can-đảm-là-khi-biết-xin-giúp-đỡ.
Hôm lâu rồi, em gái tâm sự chuyện chia tay cho mình nghe. Và cũng đủ lâu kể từ câu chuyện đó, mình cũng chưa hỏi lại bây giờ thế nào và vấn đề đó có còn thực sự là vấn đề nữa hay không. Bây giờ, thì mình cũng muốn viết ra vài điều về những bài học cho câu chuyện hôm nào của em.
Em à, có được người để mình có thể thương, thì vui và hạnh phúc lắm em. Nhưng khi mối quan hệ không còn theo ý mình và đổ vỡ, mình hoàn toàn tê liệt. Bởi vì khi thương ai, mình thường muốn phô bày hết suy nghĩ của mình và đem tất cả thế giới của mình hướng về một đối tượng duy nhất. Khi mình cố gắng lấp đầy 24 giờ của mình và người kia bằng quá nhiều điều, có khi mối quan hệ trở thành sự ngột ngạt. Đó cũng là lúc mình chưa biết cách giữ cân bằng cho chính mình. Giữ khoảng trống cho mình, cũng đồng nghĩa với việc giữ không gian cho người thương. Ai cũng cần những khi một mình để sắp xếp suy nghĩ, để cô đơn, để phản chiến và đi sâu vào những ngóc ngách trong suy nghĩ, để nhận ra những gì thật sự ý nghĩa. Những lúc ấy, mình còn có cơ hội để thắc mắc, đặt câu hỏi, tìm câu trả lời, tự học hỏi để thấu hiểu về chính mình. Và quan trọng để không trở thành nạn nhân của cái nhu cầu nào đó trong mình mà có khi mình còn chưa nhận biết được nó. Như là rượu bia, các chất kích thích độc hại và cả tình dục nữa.
Mình chỉ đơn thuần thương thôi thì chưa đủ. Đó còn là sự nâng đỡ và cho nhau, chứ không phải là sự đổi chác anh thương em vì em thương anh. Có bao giờ em nghĩ anh thương em vì em thương em chưa? Hãy suy nghĩ một chút về chuyện đó. Có những điều thuần bản năng khi yêu thì chưa đủ để xây dựng hạnh phúc đâu em. Em có biết cách lắng nghe nhau, hiểu nhau, học cho nhau thời gian để người kia cơ hội làm mới lại con người họ chưa? Nhiều thứ cần học và mài giũa lắm. Đó cũng là những điều trước đây anh chưa từng học được và đem cả con người cũ xì nguyên xi của mình vô trong những mối quan hệ. Hôm trước em còn nói anh mai mối cho em đi, anh chỉ cười trừ chọc qua lại vài câu thôi. Nhưng điều anh muốn nói, là em đã đủ làm mới con người mình chưa? Chưa chắc khi có người mới, em sẽ tìm được hạnh phúc thật sự đâu em. Và không ai đảm bảo là người mới có thể đem đến cho em những cái đẹp và an lành trong họ. Hay là lịch sử lại được tái diễn? Em phải tự ý thức và dừng lại được chuyện đó. Em à, nếu em luôn tìm kiếm một điều gì đó tốt hơn, mới hơn, em luôn có thể làm được. Nhưng em sẽ không bao giờ dừng lại được cái vòng xoáy đó. Em sẽ luôn luôn gặp những người mà em cảm thấy tốt hơn. Và em sẽ không bao giờ hài lòng và trân trọng hiện tại. Trước hết, mình cần tự thông cảm với chính mình để tự giải phóng mình khỏi sự trách móc, chán nản. Hãy trân trọng cảm xúc tiêu cực, nhìn sâu vào những mâu thuẫn mà người khác gây ra, và thoát ra khỏi nó. Khi mình hiểu biết hơn về mình, mình sẽ biết cách thương người khác hơn. Em chỉ mới 20 mấy tuổi đầu, còn nhiều điều phải học lắm. Và anh cũng vậy (dù đã gần 30). Anh em mình cùng cố gắng nha. Những suy nghĩ này là điều anh có thể giúp em trưởng thành hơn về mặt suy nghĩ một chút. Những lần gặp nhau trước đây, anh hay dẫn em đi chơi, đi ăn, nói chuyện linh tinh trên trời dưới đất. Từ giờ, anh cũng vẫn như vậy thôi, nhưng anh sẽ cho em thêm một ít suy nghĩ mà anh chiêm nghiệm được. Anh nghĩ cái này em có thể đem theo mà xài trong cả cuộc đời.
Vậy nhen. Hãy giữ gìn những “khoảng trống” quan trọng cho cuộc đời mình em nhen.
Tokyo, 13.07.2020