Có một hôm ngồi ăn trưa, nhân ngày 8/3, mẹ hỏi ba có quà gì cho mẹ không. Ba chỉ trả lời cuộc đời ba đã là món quà lớn nhất cho mẹ rồi. Mẹ cười cười hạnh phúc lắm. Mình biết vậy thôi, là đủ. Câu nói đó đã là một sự hiện diện đủ đầy. Dù tính khí mẹ mình rất nóng, nhưng bù lại ba là người rất trầm tĩnh và nhẫn nhịn. Trong mình, có sự điềm tĩnh của ba và cả phần nóng nảy của mẹ. Trong tâm lý học, có một khái niệm gọi là “meta emotions“. Một cách ngắn gọn, những trải nghiệm thời thơ ấu trong gia đình sẽ có ảnh hưởng đến nhận thức và cảm xúc của mỗi người khi lớn lên. Nhiều khi ngẫm nghĩ lại, mình thấy sự hiện diện của ba của mẹ trong chính suy nghĩ, hành động của mình. Vì hạnh phúc không phải là vấn đề cá nhân, nên sự tồn tại của mình, đều nằm gọn trong mối tương quan với bản thân mình, với những người xung quanh và tổng hòa những sự vật khác. Càng lớn lên và trải nghiệm va chạm nhiều, mình càng thấy một trong những mối quan hệ phức tạp và cần chăm sóc nhất lại chính là mối quan hệ trong gia đình. Ba mẹ hạnh phúc là chúng con sung sướng nhất.

Ba mẹ mình có những lo lắng rất dễ thương. Mỗi lần dắt xe ra khỏi nhà đều dặn chạy chậm, tới ngã tư nhớ nhìn trước nhìn sau. Lúc lên Sài Gòn học, lúc nào cũng sợ mình xài tiền hư hỏng, bạn bè dụ dỗ chơi bời. Đến tận bây giờ, giữa những lần bay đi bay về, giữa những cuộc gọi điện thoại cuối tuần, cũng đều nhắc nhở không được chơi với người xấu, phải cẩn thận chuyện này chuyện nọ. Nếu mình hiểu những cái lo lắng đó, mình sẽ thấy nó rất dễ thương. Xã hội ngày nay có nhiều thông tin tiêu cực mỗi ngày nên chính bản thân ba mẹ cũng bị tác động. Nỗi lo của ba mẹ cho con cái cũng lớn hơn là vì vậy. Những lần chia tay ở sân bay, mẹ thường ôm hôn mình, và mình biết mẹ sắp khóc. Điều mình làm là đi thẳng một mạch vô bên trong không ngoáy đầu lại, để gìn giữ và ôm ấp cho cảm xúc của người mình thương. Nhìn sâu thêm một chút, ồ thì ra giá trị của cuộc sống nằm trong tình thương và sự hiểu biết. Mình chỉ có thương thôi thì chưa đủ, vì mình sẽ thương yêu bằng bản năng, bằng cảm tính là nhiều. Mình cần phải hiện diện cho người mình thương bằng tình thương với nền tảng của sự hiểu biết. 

Hồi xưa mỗi lần sinh nhật, mình mê cái cảm giác tụ tập bạn bè lắm. Nhưng tuy chúng mình gặp nhau, chúng mình lại không có sự kết nối thật sự với nhau. Mình từng là một đứa hời hợt và nông cạn lắm. Mình hiện diện, nhưng không đúng cách. Mình thiếu sự kết nối với nhau, và mình dần mất liên lạc với những gì đang xảy ra. Mình đi bên bạn mà không biết cái gì xảy ra cho bạn hết thì đó là một lỗi lầm rất lớn của mình. Mình không nói chuyện sâu với nhau. Mình không hề biết gì về khó khăn trăn trở hay hoài bão ước mơ của nhau. Những câu chuyện nhiều lúc cũng nhạt nhòa trong sự cười đùa và men say. Hóa ra, mình không nói với nhau được, không chia sẻ với nhau được. Hôm trước có đứa bạn bị tố cáo những chuyện tình cảm lăng nhăng trên confession của trường, và người viết dùng lời lẽ rất tấn công. Thế là, những ngày sau đó dân tình dậy sóng. Ai cũng bàn về chuyện đó. Kể cả vài đứa rất lâu không hề nói chuyện nhắn tin hỏi mình có biết chuyện đó không, ra sao, thế nào. Những câu chuyện drama, thì dễ lan đi nhanh lắm, cho thỏa cái sự tò mò của mình. Rồi mình cũng không hề hiểu thêm được về bạn một chút nào cả. 

Ai cũng có những cái hay, cái dễ thương và những cái chưa hay, chưa dễ thương. Nhưng vì không có cơ hội, không có môi trường tốt, không được gặp những người bạn lành, những phương tiện công cụ để hỗ trợ mình, vô tình lại để cuộc sống mình vây quanh những điều chưa thật sự tốt. Người bạn tốt, sẽ biết giữ gìn và giúp mình nhận ra điều tốt trong mình. Những người bạn, cũng như tấm gương phản chiếu lại những gì mình thích, hay không thích. Khi mình nhìn vào tấm gương, mình thấy hình mình đang phản chiếu. Nếu muốn sửa cái hình trong tấm gương thì mình phải sửa mình chứ không phải sửa cái hình bóng đang phản chiếu. Mình đã từng rất sân si và khó chịu khi có ý muốn thay đổi suy nghĩ của người khác. Khi mình có sự kì vọng cao ở người khác, mình rất dễ có sự thất vọng. Mình thất vọng với sự kì vọng của mình, chứ không phải vì người khác. Khi bớt cái nhìn trắng-đen, mình có phần trung dung lắm. Mình bớt đi sự kì vọng, và chấp nhận mọi sự việc đến rồi đi cũng bớt nặng nề. Hồi xưa nghĩ bạn thân thì thân suốt đời, nên khi nó không còn chia sẻ với mình, mình lại bực tức. Còn bây giờ, mình nghĩ sự thân thiết có khi theo từng giai đoạn. Nếu còn thân ở hiện tại, mình trân quý. Nhưng nếu không còn, mình hiểu là, mình và bạn đang xa nhau một chút. Nhưng nếu sau này có cơ hội, mình vẫn sẵn sàng mở lòng. Hiểu mình, thương mình là nền tảng để hiểu, chấp nhận và thương yêu người khác. Mình cần phải luyện tập thêm nhiều. Khi mình nhận thức được tốt hơn, mình sẽ biết cách điều chỉnh. Thay đổi phải bắt đầu với chính mình. 

Những lần sinh nhật gần đây, mình không muốn ồn ào như trước nữa. Mình cũng không câu nệ chuyện ai phải nhớ sinh nhật mình. Sáng nhận được tin nhắn của ba mẹ, là mình biết đủ. Ba mẹ vẫn luôn hiện diện ở đó, vô điều kiện.

Món quà quý nhất mà mình có thể trao tặng cho người mình thương là sự hiện diện. Không cần phải nói nhiều hay làm gì nhiều, sự có mặt cho nhau đã là một niềm vui giản dị. Hôm nay, mình viết ra chuyện này, có thể nhiều người thấy lạ lẫm và kì quặc. Nhưng nếu bạn đồng cảm, bạn biết rằng đã có mình sau lưng bạn.

CUONG TRAN

Tokyo, 03.07.2020